Helaas is constitutioneel eczeem nog niet te genezen. Daarom is de behandeling gericht op het verminderen van de symptomen van eczeem, zoals droogheid van de huid, roodheid en jeuk. De behandeling bestaat voornamelijk uit zalftherapie, zowel met basiszalven als met corticosteroïdzalven. Aanvullend daarop zijn er nog behandelingen zoals verbandmiddelen, lichttherapie, en medicijnen per pil of injectie.
Droge huid
De huid bij mensen met eczeem kan droog of zelfs extreem droog zijn. Een droge eczeemhuid is niet in staat om zelf vocht vast te houden en om voldoende huidvet aan te maken. Waarom dat zo is, weet men niet exact maar het heeft mogelijk (ook) een genetische oorzaak.
De droge huid bij eczeem wordt behandeld met basiszalven en is de basisbehandeling bij eczeem.
Corticosteroïdzalf
Corticosteroïdzalf, ook wel hormoonzalf genoemd, zijn zalven (of crèmes of lotions) met daarin een zogenoemd corticosteroïd als werkzaam medicijn. Corticosteroïdzalf vermindert de symptomen van het eczeem zoals de jeuk, roodheid en de huiduitslag. Het zijn (wereldwijd) de meest gebruikte middelen voor de behandeling van eczeem.
Belangrijk bij het gebruik van corticosteroïdzalf is dat ze niet te weinig maar zeker ook niet te veel of te vaak moeten worden gebruikt. Bij correct gebruik is een behandeling met corticosteroïdzalf veilig en zonder bijwerkingen, ook bij kinderen.
Zalf-app smeerwijzer
De app ‘Zalfapp, smeerwijzer’ is een gratis applicatie voor telefoons en tablets. De app is speciaal ontwikkeld voor mensen met (chronische) huidaandoeningen zoals constitutioneel eczeem. De Zalfapp geeft stapsgewijs instructies en informatie over het gebruik van basiszalven en corticosteroïdzalven.
Antihistaminica
Bij een allergische reactie komt histamine vrij. Histamine is een stof die o.a. jeuk veroorzaakt. Om de werking van histamine tegen te gaan kunnen antihistaminica gebruikt worden. Hoewel de wetenschappelijke wereld de rol van antihistaminica bij eczeem regelmatig ter discussie stelt, worden antihistaminica veel voorgeschreven en lijken ze bij sommige patiënten goed te werken, zeker als ze aangetoonde allergieën hebben. De reden voor scepsis omtrent het gebruik van antihistaminica bij eczeem, is dat aan specifieke jeuk bij eczeem niet altijd een allergische reactie ten grondslag ligt.
Conventionele afweeronderdrukkers
Bij ernstiger vormen van eczeem kunnen afweeronderdrukkende medicijnen worden gebruikt. Bij eczeem kunnen de volgende, conventionele middelen worden gebuikt: ciclosporine, azathioprine, methotrexaat, mycofenolaat en mycofenolzuur. Voor elk middel geldt een eigen protocol voor de benodigde onderzoeken vóór en tijdens de behandeling. Ook hebben ze elke een eigen profiel qua mogelijke bijwerkingen.
Ciclosporine is van deze middelen het enige dat officieel is geregistreerd voor de behandeling van eczeem. Er is veel ervaring mee en daarom wordt hier vaak als eerste voor gekozen. Het kan zowel bij volwassenen als bij kinderen vanaf 2 jaar worden toegepast.
Abrocitinib
Abrocitinib is een medicijn per pil dat heel specifiek de afweer remt. Het middel is goedgekeurd voor gebruik bij constitutioneel eczeem.
Abrocitinib is bedoeld voor mensen met matig tot ernstig eczeem vanaf 18 jaar, van wie het eczeem moeilijk of niet goed genoeg met zalven onder controle te krijgen is.
Het middel wordt over het algemeen goed verdragen. De meest gemelde bijwerkingen zijn misselijkheid, hoofdpijn, acne en herpes simplex infecties.
Baricitinib
Baricitinib is een medicijn per pil dat heel specifiek de afweer remt. Het middel is al jarenlang op de markt voor de behandeling van reuma. Het is ook goedgekeurd voor gebruik bij constitutioneel eczeem.
Baricitinib is bedoeld voor mensen met matig tot ernstig eczeem vanaf 18 jaar, van wie het eczeem moeilijk of niet goed genoeg met zalven onder controle te krijgen is.
Het middel geeft over het algemeen weinig bijwerkingen. De meest gemelde bijwerkingen zijn infecties van de bovenste luchtwegen (keel/neus), herpesinfecties (herpes simplex en gordelroos), en een verhoging van het cholesterolgehalte (LDL).
Dupilumab
Dupilumab is een medicijn voor de behandeling van eczeem, dat heel specifiek de afweer remt. Omdat dupilumab een zogenoemde biological is, wordt het per onderhuidse injectie toegediend.
Dupilumab is bedoeld voor mensen met matig tot ernstig eczeem vanaf 6 jaar, van wie het eczeem niet goed genoeg met zalven onder controle te krijgen is.
Dupilumab geeft over het algemeen weinig bijwerkingen. Naast irritatie van de injectieplaats, is de meest gemelde bijwerking conjunctivitis, een ontsteking van het bindvlies van het oog. In studies was deze bijwerking mild van aard en in de praktijk goed te behandelen met kunsttranen of een oogzalf.
Tralokinumab
Tralokinumab is een medicijn voor de behandeling van eczeem en dat heel specifiek de afweer remt. Omdat tralokinumab een zogenoemde biological is, wordt het per onderhuidse injectie toegediend.
Tralokinumab is bedoeld voor mensen met matig tot ernstig eczeem vanaf 12 jaar, van wie het eczeem niet goed genoeg met zalven onder controle te krijgen is.
Tralokinumab geeft over het algemeen weinig bijwerkingen. Naast irritatie van de injectieplaats, zijn de meest gemelde bijwerking infecties van de bovenste luchtwegen (verkoudheid) en conjunctivitis, een ontsteking van het bindvlies van het oog.
Upadacitinib
Upadacitinib (merknaam Rinvoq®) is een medicijn dat heel specifiek de afweer remt. Het middel is goedgekeurd voor gebruik bij constitutioneel eczeem voor 12 jaar en ouder. Het wordt ook gebruikt voor de aandoeningen reumatoïde artritis, artritis psoriatica en spondylitis ankylopoetica.
Upadacitinib komt in de vorm van een pil per dag. De standaarddosis voor volwassenen is 15mg of 30mg. Voor kinderen van 12-18 jaar (>30 kilogram) en ouderen (>65 jaar) is de dosis 15mg per dag.
Het middel wordt over het algemeen goed verdragen. De meest voorkomende bijwerkingen zijn bovenste luchtweginfecties, acne, herpes simplex infecties en hoofdpijn.
Verbandmiddelen en onderkleding
Bij matig en ernstig eczeem kunnen eventueel speciale verbandmiddelen worden gebruikt. Deze komen in de vorm van rompers, luierpakken, broeken en hemden. Ook verbandhandschoenen en verbandsokken behoren tot de mogelijkheid.
Verbandmiddelen gaan het krabben tegen, fixeren zalven en vangen vocht van nattend eczeem op. Bovendien zijn ze gemaakt van niet-irriterend textiel.
Aan de vergoeding zijn wel voorwaarden verbonden en die verschillen per verzekeraar.
Daarnaast zijn er ook andere eczeemverbandmiddelen en eczeemkleding beschikbaar. Die worden niet vergoed. Het betreft eczeemvriendelijke onderkleding voor mensen met eczeem, zoals ondergoed, sokken, handschoenen, elleboogstukken, pyjamas, et cetera.
Lichttherapie
Zonlicht kan een positieve invloed hebben op eczeem. De reden hierachter is dat zonlicht, specifiek het ultraviolette deel, de afweer in de huid onderdrukt, waardoor het eczeem minder wordt.
Op basis hiervan heeft de medische wetenschap verschillende vormen van lichttherapie ontwikkeld. Met lichttherapie is het mogelijk om de huid te belichten met een hele specifieke dosis ultraviolet licht. Dit voorkomt dat men blootgesteld wordt aan teveel licht en verbrandt. Want zoals iedereen weet, kan blootstelling aan teveel ultraviolet zonlicht de kans op huidkanker doen toenemen, en dus is goed gedoseerde belichting noodzakelijk.
Zwangerschap en eczeem
Al jaren leef je met eczeem en gebruik je bepaalde medicijnen om het onder controle te houden. Op een dag besluiten jij en je partner dat jullie kinderen willen, of blijk je zwanger te zijn. Wat doe je dan? Ga je door met die behandeling of stop je ermee? Want wat hebben die medicijnen voor gevolgen voor het kind? Meer informatie over dit onderwerp vind je in in onze nieuwe folder (2022).
Keuzekaart behandelingen
Patiënten en artsen willen graag ‘samen beslissen’. Het gebeurt steeds meer, maar kan nog beter. Een Keuzekaart helpt bij het gesprek in de spreekkamer. Een Keuzekaart is een beknopte keuzehulp voor patiënten en artsen om samen te gebruiken. Voor constitutioneel eczeem zijn er voor volwassenen twee keuzekaarten. Die staan op Thuisarts.nl.
Waardeer je behandelaar
Hoe tevreden ben je over je arts, ziekenhuis, of andere hulpverleners? Helpt de behandeling? Waardeer je arts of andere zorgverlener op ZorgkaartNederland. En geef daarbij ook aan dat je de waardering hebt gegeven voor de aandoening constitutioneel eczeem. Zo helpen we elkaar.
Zoek een ziekenhuis
De VMCE heeft een keuzehulp Constitutioneel Eczeem gemaakt, samen met de Patiëntenfederatie Nederland. De keuzehulp is gebaseerd op gegevens over de eczeemzorg die ziekenhuizen elk jaar verplicht moeten aanleveren. Al die gegevens staan in deze keuzehulp, zoals informatie over soorten avondopenstelling, digitaal spreekuur, allergietesten vanaf 0 jaar, soorten UV-behandeling, zalfspreekuren, aanwezigheid gespecialiseerd verpleegkundige et cetera.
Je kunt niet alleen ziekenhuizen vergelijken, maar ook zien welke behandelingen, mogelijkheden en diensten jouw ziekenhuis aanbiedt.
Meld bijwerkingen
Dat gebruik van geneesmiddelen kan leiden tot bijwerkingen weten veel patiënten uit ervaring. Als het middel maar goed zijn werk doet, zijn bijwerkingen tot op zekere hoogte acceptabel. Het is wel zaak om goed in de gaten te houden dat het middel niet erger wordt dan de kwaal.
Het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb is de instantie die in Nederland deze bewaking uitvoert. Lareb is het centrale verzamelpunt voor alle bijwerkingen van geneesmiddelen in Nederland. Ook patiënten kunnen bijwerkingen melden bij Lareb.
Landelijke richtlijnen
Er zijn twee landelijke richtlijnen voor de behandeling van eczeem. Namelijk de algemene richtlijn gemaakt door dermatologen en een zogenoemde behandelstandaard voor huisartsen. Ze zijn wel bedoeld voor medici, wat betekent dat het veel medisch jargon bevat.
