Lichttherapie

Zoals veel eczeempatiënten zelf hebben ervaren, kan zonlicht een positieve invloed hebben op eczeem. De reden hierachter is dat zonlicht, specifiek het ultraviolette deel, de afweer in de huid zelf onderdrukt, waardoor het eczeem – wat door een overactief afweersysteem wordt veroorzaakt – minder wordt.

Op basis hiervan heeft de medische wetenschap lichttherapie ontwikkeld, ook wel fototherapie genoemd. Met lichttherapie is het mogelijk om de huid te belichten met een hele specifieke dosis ultraviolet licht. Dit voorkomt dat men blootgesteld wordt aan teveel licht en verbrandt. En zoals iedereen weet, kan blootstelling aan te veel zonlicht de kans op huidkanker doen toenemen, en dus is goed gedoseerde belichting noodzakelijk.

Bestanddelen van zonlicht

Soorten lichttherapie

Er zijn twee hoofdtypen lichttherapie, die beiden weer bestaan uit twee varianten:

• Belichting met UVB
• Belichting met UVA

UVB

UVB is een bestanddeel uit natuurlijk zonlicht. Het wordt opgewekt in speciale TL-buizen die in een lichtcabine zijn een gemonteerd. Er zijn twee typen UVB: zogenaamd breed-spectrum UVB en smal-spectrum UVB. Het verschil tussen die twee is dat bij smal-spectrum UVB alleen het UVB-licht wordt gebruikt (golflengte 311 nm, ook wel TL01 genoemd) dat voor het therapeutische effect zou zorgen. De kans op verbranding zou dan minder zijn. Voor de rest is er geen verschil.

Er moet meestal drie keer per week belicht worden, waarbij de duur van de belichting langzaam wordt opgevoerd. Meestal begint men bij enkele seconden, om dit langzaam op te voeren tot aantallen minuten. Meestal duurt een kuur ongeveer 16 weken.

UVB-belichting kan naast het hele lichaam, ook per lichaamsdeel worden gedaan, bijvoorbeeld alleen handen en/of voeten.

UVA

UVA-belichting werkt in grote lijnen hetzelfde als UVB. UVA zit ook in zonlicht en werkt minder sterk dan UVB. Daarom wordt UVA alleen in combinatie met een geneesmiddel gebruikt. Dit geneesmiddel (Psoraleen) zorgt ervoor dat de huid gevoeliger is voor de UVA-stralen, vandaar de naam PUVA-behandeling.

Er zijn twee manieren psoraleen te gebruiken: 1) door het in capsule-vorm te nemen of 2) door het in badwater te doen en voor de belichting in bad te gaan met psoraleen in het water opgelost. Dit laatste heet ook wel bad-PUVA.

UVA-1: Sinds een aantal jaren is er ook belichting mogelijk met UVA-1. Dat is ook een behandeling met UVA-licht maar zonder dat psoraleen nodig is. Het is niet in alle ziekenhuizen beschikbaar.

UVB

UVB is een bestanddeel uit natuurlijk zonlicht. Het wordt opgewekt in speciale TL-buizen die in een lichtcabine zijn een gemonteerd. Er zijn twee typen UVB: zogenaamd breed-spectrum UVB en smal-spectrum UVB. Het verschil tussen die twee is dat bij smal-spectrum UVB alleen het UVB-licht wordt gebruikt (golflengte 311 nm, ook wel TL01 genoemd) dat voor het therapeutische effect zou zorgen. De kans op verbranding zou dan minder zijn. Voor de rest is er geen verschil.

Er moet meestal drie keer per week belicht worden, waarbij de duur van de belichting langzaam wordt opgevoerd. Meestal begint men bij enkele seconden, om dit langzaam op te voeren tot aantallen minuten. Meestal duurt een kuur ongeveer 16 weken.

UVB-belichting kan naast het hele lichaam, ook per lichaamsdeel worden gedaan, bijvoorbeeld alleen handen en/of voeten.

Bijwerkingen

Hoewel lichttherapie heel goed kan werken, kunnen er ook bijwerkingen optreden.

Korte termijn bijwerkingen:

• Verbranden. Door verschillende oorzaken kan de huid 'zonnebrand' oplopen. Dit kan verbranden zijn in de belichtingscabine, maar ook verbranden buiten. Door de therapie heeft de huid immers al bijna de maximale dosering UV-licht te verwerken gehad. Extra zonlicht buiten kan dan alsnog leiden tot verbranden van de huid. Beschermende kleding en zonnebrandcrème kunnen dus nodig zijn. Statistisch kans op verbranden door de belichting zelf: verbranden en blaarvorming 1-2% en roodheid van de huid 4-8%.
• PUVA: misselijkheid door de psoraleen. En gedurende de behandeling met psoraleen mogen vrouwen niet zwanger worden en mannen geen kinderen verwekken.

Lange termijn bijwerkingen:

• Veroudering van de huid.
• Net als bij blootstelling aan gewoon zonlicht kan de huid door UV-therapie lichtschade oplopen die uiteindelijk kan leiden tot huidkanker. Door het aantal behandelkuren te beperken evenals de duur per kuur kan dit risico worden beperkt.

Daarnaast mag je tijdens de lichttherapie geen geneesmiddelen gebruiken die de afweer onderdrukken, zoals ciclosporine, tacrolimuszalf en pimecrolimuscrème. Vanwege de grotere kans op verbranding mogen ook geen teerzalven tijdens de duur van de kuur worden gebruikt.

Belasting

Lichttherapie kan een hele belasting zijn omdat je voor deze vorm van therapie telkens naar een ziekenhuis moet reizen. Soms lukt het wel om een geschikt tijdstip te krijgen (begin ochtend, lunch of aan het eind van de middag), maar vaak ook niet. Dat kan dus behoorlijk ingrijpen op werk en studie. Als het medisch verantwoord is, kan UVB-lichttherapie ook thuis gedaan worden (PUVA en UVA-1 niet). Hiervoor wordt dan gedurende de kuur apparatuur in bruikleen gegeven. De vergoeding van belichting thuis zit in het basispakket. Vraag desgewenst aan de behandelend dermatoloog wat de mogelijkheden zijn. Met de Vergelijkingshulp Constitutioneel Eczeem kan specifiek gezocht worden op ziekenhuizen die thuisbelichting met UVB aanbieden als behandelmethode.

Hoe gaat het in zijn werk?

De UVB-lichttherapie bestaat doorgaans uit drie behandelingen per week, gedurende een periode die afhankelijk is van de huidziekte en de reactie van de ziekte op de behandeling.

De PUVA/UVA-1 lichttherapie bestaat doorgaans uit twee behandelingen per week, gedurende een periode die afhankelijk is van de huidziekte en de reactie van de ziekte op de behandeling.

Het is verstandig om op de dagen dat je wordt behandeld thuis eventuele schilferige droge plekken in te smeren met neutrale crème of zalf. Hierdoor verdwijnen de schilfers, wat de behandeling ten goede komt.

Bij PUVA zijn er twee mogelijkheden:

1. Je krijgt de psoraleen per capsule toegediend; je moet dan tot 8 uur na inname de ogen en huid goed beschermen, omdat diegevoeliger zijn geworden voor zonlicht, TL-licht en de televisie;
2. Je gaat voor de belichting in een bad met psoraleen. In dat geval moet je de huid 24 uur na het bad tegen zonlicht beschermen.

Nog wat richtlijnen waar je je aan moet houden:

• Gedurende de lichtbehandeling 'in de kast' moet je een speciale bril dragen, die de ogen beschermt. De bril krijgt je bij aanvang van de therapie en moet je steeds meenemen als je voor behandeling komt.
• Bij griep of koorts mag je niet worden behandeld.
• Probeer op de dagen dat je met UV-licht wordt behandeld niet teveel in de zon te komen. De kans op verbranden is die dagen erg groot.
• In sommige gevallen wordt er voordat je met de lichttherapie begint een lichttest gedaan. Dit is om te bepalen hoe gevoelig je huid is voor een bepaald soort UV-licht.
• Mannen wordt aangeraden een kleine onderbroek of string te dragen tijdens de lichtbehandeling. Dit is om de genitaliën te beschermen tegen een teveel aan UV-straling.

Meer informatie over uw behandeling kunt je vragen aan de arts, of aan de verpleegkundigen die de belichting uitvoeren.

Vind je onze informatie handig en wil je een bijdrage leveren aan de VMCE?
Doneer hier