06-02-2017 | Neutrale zalven en crèmes bij de behandeling bij eczeem: ze zijn inderdaad effectief. Dat blijkt uit een zogenoemde Cochrane Systematic Review die vandaag gepubliceerd is. De VMCE is mede-auteur van dit uitgebreide onderzoek.
Er zijn veel onderzoeken gedaan naar de werkzaamheid van neutrale zalven en crèmes bij de behandeling van eczeem. Maar, de opzet van die onderzoeken is niet altijd hetzelfde, waardoor het lastig is de resultaten ervan te vergelijken. Vandaar dat er een zogenoemde Cochrane Systematic Review is gedaan naar dit onderwerp (zie kader Systematische review/meta-analyse), waaraan de VMCE heeft meeschreven. Hierbij de internationale primeur van de resultaten, zij het heel beknopt, want de review telt 450 pagina’s.
Conclusie
In totaal zijn 77 gecontroleerde studies (RCT’s) naar neutrale zalven/crèmes beoordeeld, waaraan in totaal 6603 mensen met eczeem hebben meegewerkt. De gemiddelde leeftijd was 18,6 jaar, variërend in de leeftijd van 4 maanden tot 84 jaar. Omdat de studies niet altijd even goed waren uitgevoerd of te weinig deelnemers hadden, was de kwaliteit van het bewijs matig tot laag. Maar als je alles bij elkaar optelt, en dat probeer je in een review, dan is dit de conclusie:
Het gebruik van neutrale zalven/crèmes verkleint het risico op een opvlamming van het eczeem, verlengt de tijd tussen opvlammingen en vergroot de effectiviteit van medicinale zalftherapie. Ook is gebleken dat mensen die neutrale zalven/crèmes gebruiken minder hormoonzalf nodig hebben om het eczeem onder controle te houden.
Uit de review kon niet worden geconcludeerd dat er één middel overtuigend altijd beter werkt dan andere middelen.
Het belang van deze review
Nou zou je zeggen: dat wisten we al uit eigen ervaring. Dat klopt, maar het staat nu wel voor eens en voor altijd wetenschappelijk vast. En omdat de gevolgde methodiek de ‘gouden standaard’ is, zullen alle eczeemrichtlijnen in de hele wereld zich baseren op deze review, waarvan de VMCE dus medeauteur van is.
Deze review is in meerdere opzichten belangrijk. Ten eerste rechtvaardigt het de beleving van de individuele patiënt dat niet alles voor iedereen werkt en dat het gebruik van neutrale zalven en crèmes dus maatwerk is. Als tweede: omdat het gebruik van neutrale zalven/crèmes de ernst van het eczeem verlaagt en je minder hormoonzalf nodig hebt, is het gerechtvaardigd om ál deze middelen vanuit de zorgverzekering te vergoeden. En hieruit volgt ook de derde: neutrale zalven/crèmes bij eczeem verdienen de benaming geneesmiddel, omdat ze eczeemklachten wel degelijk verminderen.
Ureum en glycerine
In 2016 zijn onder andere de neutrale zalven/crèmes met glycerine uit de vergoeding gegaan, in 2017 die met ureum. Naar deze middelen is ook in de review gekeken.
Er zijn vijf studies beoordeeld met ureum-bevattende middelen. Vier van deze studies vergeleken een ureum-bevattend middel met hetzelfde middel zonder ureum. Hieruit bleek dat middelen met ureum effectiever waren: het risico op een opvlamming nam met tweederde af.
Een vijfde studie vergeleek een middel met 5% ureum met een ander middel zonder ureum. Het betrof een goed uitgevoerde studie van zes maanden. De deelnemers in de groep zonder ureum hadden bijna drie keer vaker een opvlamming gehad. Na afloop bleek in de ureum-groep 76% één of meer opvlamming te hebben gehad, tegen 90% in de groep zonder ureum. Dat pleit dus voor de ureum-groep in deze studie.
In de Cochrane review zijn ook middelen met glycerine onderzocht en wel op basis van drie studies. Zowel deelnemers als onderzoekers beoordeelden glycerine-bevattende middelen effectiever dan het middel zonder. Een van deze studies laat een overtuigend verschil zien in vermindering van de ernst van het eczeem ten voordele van glycerine (vastgesteld door een onafhankelijke arts). Dat pleit dus ook voor glycerine, althans in deze studie.
One size does not fit all
De vraag dringt zich op of het zinvol is om bij neutrale zalven/crèmes keer op keer een specifiek ingrediënt onder de loep te nemen en te beoordelen of het middel met dát ingrediënt beter werkt dan andere zonder. Want dat is de afgelopen jaren steeds gedaan. En bij gebrek aan bewijs zijn ze uit de vergoeding gegaan: ureum, glycerine, carbomeer, eucerine, melkzuur en cetaceum. Maar er is niet zoiets als one size fits all, zo blijkt uit de Cochrane review.
Dus, laat in het patiëntenbelang de jarenlange ervaring van patiënten en dermatologen meewegen. Kortom: draai alle geschrapte vergoedingen terug en laat dermatologen en patiënten zelf het middel kiezen dat het beste past bij hun droge huid, bij hun eczeem en bij hun levensstijl. En dat is een boodschap die de VMCE al sinds 1998 uitdraagt: wat voor de één werkt, hoeft niet voor de ander te werken, en andersom. Nu is dat bewezen. En laat verzekeraars daar nu ook naar handelen.
Vind je onze informatie handig en wil je een bijdrage leveren aan de VMCE?
Doneer hier
