30-06-2022 | Elk kwartaal stelt de VMCE een artikel uit GAAF! voor direct lezen beschikbaar via deze website. In deze GAAF! het interview met kinderarts-allergoloog Ted Klok.
Is het einde van voedselallergieën bij baby’s en peuters in zicht? In het Deventer Ziekenhuis zijn de voorlopige resultaten positief van een studie onder kinderen tussen de 0 en 2 jaar. Kinderarts-allergoloog Ted Klok: ‘Dit wordt de standaardtherapie.’
‘Bijna niemand geneest van voedselallergie door orale immunotherapie, zeggen mensen vaak. Maar ik denk dat dit anders ligt.’ Aan het woord is Ted Klok, kinderarts-allergoloog in het Deventer Ziekenhuis. Het zogeheten ORKA-onderzoek waar hij sinds 2019 aan werkt noemt hij veelbelovend. ‘In deze lopende studie geven we orale immunotherapie aan tachtig kinderen met een voedselallergie, ze zijn tussen de 0 en 2 jaar oud.’
Inmiddels eten de kinderen weer zonder problemen pinda, kippenei of noten
In simpele bewoordingen is orale immunotherapie het dagelijks toedienen van kleine hoeveelheden voeding waar de kinderen allergisch voor zijn. Bij het begin van het onderzoek ging het specifiek om pinda-, kippenei- en cashewnotenallergie. Maar later zijn we in de studie kinderen voor alle mogelijke voedselallergieën een behandeling gaan geven.
Immuunsysteem
In de eerste jaren na de geboorte is het immuunsysteem nog volop in ontwikkeling. Dat is volgens Klok, en zijn collega’s, de reden dat er bij deze jonge kinderen nog kans is dat zij echt genezen van de voedselallergie. De aan het onderzoek deelnemende kinderen krijgen gedurende een jaar dagelijks een kleine hoeveelheid van het voedsel waar ze allergisch voor zijn.
‘Bij pinda is dat bijvoorbeeld 1,2 gram pinda per dag. Ouders moeten hun kind dat dagelijks toedienen. Gewoon uit een potje pindakaas.’ Om ervoor te zorgen dat alle kinderen daadwerkelijk iedere dag de gewenste hoeveelheid opeten, krijgen ouders van het ziekenhuis een speciale app die hen eraan herinnert om de juiste hoeveelheid voedsel te geven. Dat afwegen moet precies gebeuren, want de kans op een allergische reactie blijft immers bestaan.
‘Toch zijn de ouders in dit onderzoek niet bang’, merkt Klok. ‘Het lukt ze om te kijken naar de langere termijn.’ Desondanks is dat niet altijd makkelijk, helemaal niet wanneer het kind de smaak vies vindt. ‘Dan raden wij aan om het product te verwerken in iets anders. Noten en pinda’s kun je “verstoppen” in een koek en met ei kun je bijvoorbeeld pannenkoeken maken. Het is soms creatief zijn.’
De deelnemende kinderen volgen deze immunotherapie in principe een jaar. Vier weken na het stoppen ervan krijgen ze in het ziekenhuis een voedselprovocatietest. ‘Sinds de start hebben 35 kinderen de therapie afgerond, waarvan er 33 geen reactie meer hadden bij de afsluitende voedselprovocatietest. Inmiddels eten deze kinderen – die eerder duidelijk allergisch reageerden op pinda, kippenei of noten – weer zonder problemen die producten thuis. Ze hoeven niet meer bezig te zijn met hun allergie.’
Oudere kinderen
Deze therapie lijkt echt een grote ontdekking. Toch is dit voorlopig slechts een behandeling voor kinderen bij wie de allergie vóór het tweede levensjaar wordt ontdekt én die deel kunnen nemen aan het ORKA-onderzoek. ‘Bij oudere kinderen werkt de therapie niet’, zegt Klok. ‘Eigenlijk lijken kinderen met een voedselallergie dus maar één kans te hebben en dat is als ze jong zijn.’
Hoe treurig die mededeling ook is voor kinderen ouder dan twee jaar, hiermee is niet gezegd dat orale immunotherapie niet geschikt is voor die groep. ‘Deze aanpak heeft wel degelijk effect en om die reden wordt die ook ingezet bij oudere kinderen. Bij hen zorgt de therapie ervoor dat ze het voedsel waar ze allergisch voor zijn uiteindelijk in kleine hoeveelheden kunnen verdragen.’
Hierdoor hoeven ze niet bang te zijn voor een anafylactische shock als er bijvoorbeeld een klein beetje pinda binnenkomt. ‘Dus ook bij oudere kinderen zorgt de therapievorm ervoor dat er geen allergische reacties meer optreden. Wel blijkt uit onderzoek dat die reacties terugkomen als de therapie stopt.
Bovendien geeft de therapie bij oudere kinderen veel bijwerkingen: allergische reacties variërend van milde klachten als een dikke lip, enkele galbulten en een keer spugen tot ernstige klachten als benauwdheid. Het is dus erg de vraag of bij oudere kinderen de voordelen ervan opwegen tegen de nadelen.’
Huid versus darm
Voedselallergie ontstaat vooral bij baby’s met eczeem. ‘Sporen van voeding komen via de kapotte huid binnen, waarna het immuunsysteem in de huid antistoffen gaat produceren. Uiteindelijk kan dat een allergie worden, meestal is dat pas het geval bij baby’s van zes maanden of ouder’, aldus Klok.
‘Het immuunsysteem in de darm helpt juist om tolerantie voor voedsel te krijgen. Dat verklaart het advies om al vroeg met pinda en ei te starten. Ter preventie! Als een baby iedere week pinda eet, kan vanuit de darm tolerantie ontstaan, waardoor antistoffen vanuit de huid niet meer tot een allergie leiden. Hebben kinderen al een allergie? Dan proberen we nu alsnog gebruik te maken van dat goede effect van het immuunsysteem in de darm.’
Omdat preventie van voedselallergie zo goed werkt met in een vroeg stadium alles gaan eten, is er veel hoop dat de immunotherapie bij jonge kinderen ook heel effectief gaat zijn. Al is het, op basis van de huidige studie, volgens Klok nog te vroeg om definitieve uitspraken te doen. ‘Daarvoor moeten we de kinderen uit dit onderzoek nog langer volgen. Als de eerste groep kinderen een jaar is gestopt, gaan we bij hen een provocatietest doen. Hopelijk gebeurt er dan niets.’
Geweldig nieuws in dat opzicht is dat Zorginstituut Nederland en ZonMw (dat subsidieprogramma’s in de wetenschap beheert) begin dit jaar 1,7 miljoen euro vrijmaakten voor vervolgonderzoek. Klok hoopt hiermee een grote studie op te zetten om definitief bewijs te kunnen leveren dat deze behandeling effectief is. ‘Mijn voorspelling is dat dit tussen de vijf en tien jaar de standaardtherapie gaat worden. Zodat een groot deel van de baby’s met eczeem die een allergie ontwikkelen er binnen een paar jaar weer vanaf kan zijn.’
Deze tekst is een update van een artikel dat in maart in Allergie & Voeding stond, het magazine van de Stichting Voedselallergie.
VMCE - GAAF! juli 2022
Een complete GAAF! lezen? Dat kan met dit inkijkexemplaar. Of ontvang GAAF! elk kwartaal door nu lid te worden van de VMCE. Je hebt dan ook toegang tot het gehele archief van GAAF!.
