25-09-2025 | Elk kwartaal stelt de VMCE een artikel uit GAAF! voor direct lezen beschikbaar via deze website. Dit keer een interview met Birgitte Visch, dermatoloog bij de kapperspoli die onderdeel is van het Centrum voor Huid en Arbeid. ‘Bij de kapperspoli weten we waar het mis kan gaan’.
‘Bij de kapperspoli weten we waar het mis kan gaan’
Kappers krijgen vaak te maken met handeczeem. Wat moeten zij doen als ze hier last van krijgen? GAAF! vraagt het Birgitte Visch, zij is dermatoloog bij de kapperspoli die onderdeel is van het Centrum voor Huid en Arbeid. Dit centrum houdt zich bezig met beroepshuidziekten en is gevestigd in het Rijnstate ziekenhuis in Elst.
Waarom bestaat er een kapperspoli? Visch: “Bij het zoeken naar de behandeling én oorzaken van handeczeem kijken we specifiek naar de werkplek. Hoe wordt het werk in deze sector uitgevoerd? Met welke stoffen komen kappers in contact? Welke bescherming wordt hun geboden (bijvoorbeeld de juiste handschoenen)?”
Hoe anders was dit dertig jaar geleden! “Toen werd de kapperspoli opgericht en was hier veel minder over bekend, evenmin over de stoffen waarmee werd gewerkt. Bovendien waren vrijwel alle kappers destijds anders verzekerd. Een deel van hen konden we al testen op allergieën, maar een groot deel nog niet.”
In het Centrum voor Huid en Arbeid is dit soort kennis gebundeld. “Niet alleen voor de kapperssector, maar bijvoorbeeld ook voor de bouw-, bakkers- en zorgsector. We kijken heel breed naar de relatie tussen handeczeem en werk. Daarnaast onderhouden we goed contact met deskundigen in andere landen, we proberen van elkaar te leren.”
Inzoomend op de kapperssector zegt Visch: “Omdat we die goed kennen, kunnen we bij patiënten met een advies op maat komen. We voeren analyses uit en adviseren over de manier waarop kappers hun beroep kunnen blijven uitvoeren. Kunnen we mogelijk een andere stof adviseren om mee te werken? Kan iemand andere handschoenen gebruiken? Soms maakt overstappen op iets anders veel verschil.”
Organisatie
Wat de kappersbranche bijzonder maakt, is dat het meestal om kleine bedrijven gaat, tot eenmanszaken toe (ook in eigen huis). “In andere sectoren, zoals de net genoemde bouwwereld, zie je dat bedrijfsartsen actief én preventief bezig zijn met handeczeem en ook in de bakkerssector is dit goed georganiseerd. Bij kappers komt dat op die manier niet voor, zij moeten voor zichzelf zorgen”, aldus Visch.
In Nederland ontbreken harde cijfers over het aantal kappers met handeczeem. “Dat komt omdat alleen bedrijfsartsen registeren hoeveel mensen om die reden uitvallen. Hierdoor missen we heel veel informatie. Wel hebben we enquêtes uitgezet: daaruit blijkt dat meer dan 5 procent van de kappers last heeft van handeczeem.”
In de kappersbranche werken ongeveer 50.000 mensen, dus dan gaat het al snel over minstens 2500 kappers. Vooral sinds de coronapandemie komt handeczeem meer voor. Kappers deden al vaak nat werk en kwamen met diverse stoffen in aanraking, maar sindsdien zijn ze hun handen ook meer gaan ontsmetten met alcohol. Hierdoor neemt de kans op huidirritatie toe.
Oorzaak
Handeczeem kan ontstaan door een allergie, maar ook door het geregeld geïrriteerd raken van de huid. Herstel wordt dan steeds moeilijker, waarna zich mogelijk een allergie kan ontwikkelen, bijvoorbeeld voor een bepaald type handschoenen. Bij de meeste mensen ontstaat handeczeem door irritatie van de huid. Vergeleken met een allergie als oorzaak is dat aantal twee keer zo groot.
Visch: “Een probleem is dat kappers hun klachten vaak bagatelliseren. Ook speelt mee dat zij heel graag in deze sector willen blijven werken. Door hun enthousiasme blijven ze langer doorwerken dan eigenlijk goed voor ze is. Ze kiezen heel bewust voor dit werk waarbij ze zorg dragen voor het uiterlijk van cliënten. Dat motiveert ze enorm.”
Zoektocht
Veel kappers weten de kapperspoli goed te vinden. “Meestal komen ze hier terecht via mond-tot-mondreclame, het Brancheplatform Kappers, de huisarts en een enkele keer via een dermatoloog. Maar we zullen vast ook patiënten missen.”
Bovendien kan er een financiële drempel zijn voor een bezoek aan Elst: een onderzoek met testen kost bij de kapperspoli ongeveer 1500 euro. In sommige gevallen wordt dit bedrag vergoed, maar dat geldt niet voor iedereen*. Wie zich aanmeldt bij de kapperspoli kan er snel terecht: het aantal patiënten dat zich aanmeldt is niet heel groot, het gaat om enkele tientallen kappers per jaar. De wachttijd bedraagt slechts één tot twee weken.
Een enkele keer komt het voor dat iemand vanwege het handeczeem het kappersvak vaarwel moet zeggen. “Dat betreft dan kappers die aanleg hebben voor eczeem (de aangeboren variant) in combinatie met allergieën. Als de situatie zo ernstig is, moet je je afvragen of dit wel een passend beroep voor je is.”
Om twijfelende mensen te ondersteunen: zij kunnen terecht op de zeer informatieve site healthyhairdresser.nl. Ze kunnen hier een test doen om te kijken of het kappersvak wel een goede keuze is. Bovendien kunnen ze er een zelftest vinden: je weet dan of je veilig en gezond werkt. En als je zoekt op ‘Visch’ kom je ook nog een interview met Birgitte Visch tegen.
Meer bewustwording
Visch ziet graag dat er meer bewustwording komt voor de risico’s bij beroepsziekten, zoals handeczeem. “Die worden nu onderschat. En ook de zorgverzekeraars zouden meer informatie moeten geven. Kappersopleidingen kunnen ertoe bijdragen dit bewustzijn te vergroten, maar contacten met opleidingscentra hebben tot nu toe weinig opgeleverd.
Daarnaast zou het goed zijn als rond deze beroepsziekte betere regelingen komen, zoals erkenning en vergoeding van bepaalde kosten. In Duitsland en Denemarken gebeurt dat wel.”
* Dit kan als je lid bent van de ANKO, de brancheorganisatie van professionele kappers en haarwerkspecialisten in Nederland. Leden (zoals zzp’er en MKB’ers) kunnen terugvallen op een verzuimpakket met daarin de ziekteverzuimregeling en de arbodienst.
Tekst: Dirk van der Veen
Foto: NVDV
Ledendag
De VMCE – en dus ook GAAF! - besteedt dit jaar veel aandacht aan handeczeem. In de vorige en deze editie kun je er verschillende artikelen over lezen en later ook in het decembernummer.
Op 22 november organiseert de VMCE voor haar leden een speciale opleidingen- en beroependag in Breukelen. Birgitte Visch is daarbij namens de kapperssector ook aanwezig en verzorgt dan een presentatie. Ook deskundigen uit andere beroepssectoren zullen in Breukelen voorlichting geven.
VMCE - GAAF! najaar 2025
Een complete GAAF! lezen? Dat kan met dit inkijkexemplaar. Of ontvang GAAF! elk kwartaal door nu lid te worden van de VMCE. Je hebt dan ook toegang tot het gehele archief van GAAF!.
