‘Eczeem en werk’ was vorig jaar een van de vier webinars die de VMCE online zette*. Hierin komt professor Thomas Rustemeyer aan het woord. Hij is arbeidsdermatoloog in de polikliniek Mens en Arbeid in het Amsterdam UMC. Onder andere mensen met eczeem worden daar geholpen bij hun werkgerelateerde problemen.
Tekst: Diane van Beek
‘Indien nodig bezoeken we ook de werkplek’
Rustemeyer vertelt dat hij op de polikliniek mensen ziet die door gezondheidsklachten hun werk niet meer kunnen doen. “Soms kun je niet aan het werk blijven door bestaande klachten. Het kan ook zijn dat klachten ontstaan of verergeren door het werk dat je doet of de omgeving waarin je je bevindt. Vaak kan de reguliere geneeskunde hier niet veel mee, omdat zorgverleners slechts tijd hebben om de klachten zelf te behandelen. Maar willen we dat iemand aan het werk blijft? Dan moeten we ook kijken hoe de werkomstandigheden invloed hebben op die klachten. Anders blijven die terugkomen.” Hij vervolgt: “Hier komt deze specialistische zorg om de hoek kijken. Op onze poli doen wij er alles aan om ervoor te zorgen dat patiënten weer mee kunnen in hun werk en in de maatschappij. We denken erover na hoe zij hun werk wél kunnen blijven uitvoeren. Vóór deze aandacht er was, stopte 90 procent van de werknemers met dergelijke problemen uiteindelijk met hun werk. We hebben ervoor gezorgd dat nu juist 90 procent kan blijven werken. De meeste mensen willen namelijk graag in hun vak blijven.”
Eczeem
Op de polikliniek Mens en Arbeid komen patiënten eerst in contact met een klinisch arbeidsgeneeskundige. Die is gespecialiseerd in het begeleiden van patiënten met een complexe werkgerelateerde ziekte. Deze zorgverlener werkt samen met andere specialisten, zoals een bedrijfsarts en in geval van huidproblemen een dermatoloog.
Rustemeyer focust zich op huidaandoeningen, waaronder eczeem. “Binnen de afdeling dermatologie ben ik, samen met enkele collega’s, gespecialiseerd in arbeidsdermatologie. Dus in de relatie tussen werk en huid.”
Eczeem komt dan vaak voor. “Sommige mensen hebben hier aanleg voor, maar hebben geen klachten. Hebben ze een beroep waarbij de huid vaak wordt geprikkeld, bijvoorbeeld door bepaalde stofjes of door het werk dat ze doen, dan kan dat leiden tot eczeem. Anderen hebben al huidklachten. Als die verergeren, al dan niet door het werk, kunnen ze hun werk niet meer uitvoeren.”
Hij ziet dat mensen vaak lang blijven doormodderen. “Huidklachten worden zelden gezien als een reden om uit te vallen. Mensen doen hun best om aan het werk te blijven. Op den duur vallen ze alsnog uit en komen dan pas bij ons.”
Eczeem moet niet worden onderschat, zegt Rustemeyer. “Het is een ontsteking van de huid en dat kost veel energie. Terwijl het algemeen geaccepteerd is dat je thuisblijft vanwege een longontsteking. In mijn ervaring zijn mensen met eczeem ontzettend gemotiveerde mensen die veel te laat aan de bel trekken. Ze willen doorgaan en niet laten merken dat er iets is. Het is de kunst om hen een pas op de plaats te laten maken en eventjes tijd te laten nemen voor zichzelf.”
‘Mensen met huidklachten doen hun best om aan het werk te blijven’
Hij noemt een voorbeeld. “Als je moet zalven, heb je daarna vieze handen. Neem je daarna de tijd om je handen weer schoon te maken, dan ga je niet alleen comfortabeler aan het werk, maar heb je ook even tijd om na te denken over wat je aan het doen bent. Dat komt je werk ten goede.”
Onderling begrip
Verder is het voor kwetsbare mensen belangrijk dat hun werkgevers en collega’s begrip hebben voor hun situatie. Rustemeyer: “Dan is het bijvoorbeeld fijn als een werkgever accepteert dat de luchtvochtigheid wat hoger moet zijn, ook al gaan de stookkosten daarmee omhoog.
Het is voor eenieder beter als de luchtvochtigheid tussen de 40 en 60 procent is, niet alleen voor degene met klachten. Gevoelig mensen merken een te droog werkklimaat het eerst. Daarom gaan we zo mogelijk naar de werkplek, om te kijken wat er aan de hand is.”
Vaak zijn er zelfs meer mensen die op de werkplek een probleem ervaren. “Wanneer we dat horen, gaan we terplekke kijken en instrueren we het hele team. Mensen kunnen veel van elkaar leren als ze als team kijken naar wat ze kunnen veranderen om het werk voor iedereen mogelijk te maken.”
Niet vergoed
Mensen krijgen niet zomaar een doorverwijzing naar de Amsterdamse poli. “Je hebt een doorverwijzing nodig van de bedrijfsarts of verzekeringsarts. Meestal betaalt de werkgever het traject. Het is geen reguliere zorg en daarom vergoedt je zorgverzekeraar het niet. Dat is jammer. Voordeel hiervan is wel dat we nauwelijks wachttijden hebben en dat we zorg op maat kunnen leveren. We hoeven geen protocollen te volgen en kijken naar wat er nodig is. We hebben veel meer vrijheid”, aldus de arbeidsdermatoloog.
“Maar dat betekent niet dat we maar wat doen. We volgen de patiënten en weten daardoor precies wat er met ons advies gebeurt. En dus wat er werkt en wat niet. Ook werkgevers zijn tevreden. Op een enkele uitzondering na, zegt iedere werkgever dat het zinvol geïnvesteerd geld was.”
Vanuit de beroepsvereniging ‘Dermatologie’ is onlangs een werkgroep Arbeidsdermatologie opgericht. “In de Nederlandse zorgcentra willen we uiteindelijk zoveel mogelijk afdelingen dermatologie betrekken bij deze super-specialistische zorg. Ook willen we die toegang geven tot de klinisch arbeidsgeneeskundige samenwerkingsverbanden. Dit zorgt ervoor dat deze patiënten dichter bij huis hulp krijgen.
Zo krijgen we bovendien meer informatie over wat er landelijk speelt: we herkennen sneller trends en nieuwe problematiek. We zien bijvoorbeeld steeds meer klachten door het werken met de kunststoffen die bij het 3D-printen gebruikt worden. Voorheen zagen we dit bij misschien één persoon per jaar, dat zijn er nu meer. Begrijpelijk, deze kunststoffen worden vaker gebruikt.”
Preventie
Rustemeyer: “Ook wil ik graag meer preventie-onderwijs geven in de zogenoemde hoog-risico-opleidingen, voor bijvoorbeeld kappers, bloemisten of metaalbewerkers. Dan kunnen we mensen met aanleg voor een huidaandoening in een vroeger stadium op de hoogte stellen van hun kwetsbaarheid. We kunnen studenten adviseren hoe zij hun opleiding zonder problemen kunnen afronden en daarna toch aan de gedroomde baan beginnen.”
Huidklachten worden zelden gezien als een reden om uit te vallen
Vooralsnog wordt naar geld gezocht om dit voor elkaar te krijgen. “We willen de effecten van preventief beleid nader onderzoeken. We willen dan weten wat er na vijf jaar met onze adviezen is bereikt. En of het dan lukt om het tij te keren: kunnen deze maatregelen voorkomen dat een werknemer patiënt wordt?”
Het is vaak heel moeilijk om mensen te vragen preventieve maatregelen te nemen. Rustemeyer: “We verwachten van hen een voortijdige gedragsverandering vóór ze probleem gaan ervaren. Daar zijn mensen niet goed in. Daarom willen we graag die beroepsopleidingen bezoeken. Ons doel is dat die uiteindelijk preventieve maatregelen gaan opleggen. Een goed voorbeeld: professionele schilders dragen tegenwoordig allemaal handschoenen, omdat hen dat bij de opleiding is geleerd.”
* Wil je de webinar ‘Werk en eczeem’ terugkijken? Ga naar https://ap.lc/FDoLY.
VMCE - GAAF! maart 2024
Een complete GAAF! lezen? Dat kan met dit inkijkexemplaar. Of ontvang GAAF! elk kwartaal door nu lid te worden van de VMCE. Je hebt dan ook toegang tot het gehele archief van GAAF!.